Het kabinet heeft bekendgemaakt € 100 miljoen beschikbaar te stellen voor overbruggingsleningen aan startups, scale-ups en innovatieve MKB-bedrijven. Deze leningen zullen verstrekt gaan worden via de regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) in Nederland [1].

Aan de totstandkoming van dit plan is de afgelopen weken zeer intensief samengewerkt tussen het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de gezamenlijks ROM’s, TechLeap en InvestNL. Met InvestNL en TechLeap wordt ook verder gewerkt aan een gezamenlijk programma gericht op innovatieve startups en scale-ups.

Het streven is om vanaf 20 april aanvragen van bedrijven voor overbruggingsfinanciering mogelijk te maken. De komende periode zullen we uitgebreid communiceren over criteria en aanvraagprocedure.

Startups bedreigd in voortbestaan

Uit een survey van TechLeap blijkt dat 80% van de startups verwacht door de Covid19-crisis in de financiële problemen te komen. 67% zoekt vanwege liquiditeitsproblemen overbruggingsfinanciering. De regionale ontwikkelingsmaatschappijen zijn jaarlijks betrokken bij ongeveer de helft van de vroege investeringen in innovatieve bedrijven, en daarmee met afstand de meest actieve investeerders van Nederland. Ook uit een diepgaande analyse van de portfoliobedrijven van de ROM’s blijkt dat een groot deel van deze bedrijven de komende periode in acute financiële nood zal komen.

Startups, scale-ups maar ook andere innovatieve bedrijven vallen voor een deel buiten de regelingen die het kabinet tot nu toe had getroffen. Terwijl juist deze categorie ondernemers cruciaal is voor de innovatiekracht en het toekomstig verdienvermogen van Nederland.

Tijdelijke overbruggingsfinanciering

Met de middelen die het Ministerie van Economische Zaken beschikbaar stelt zullen de ROM’s overbruggingsleningen gaan verstrekken aan innovatieve bedrijven die door de Covid19-crisis in de financiële problemen zijn gekomen. Het is nadrukkelijk bedoeld als een noodinstrument om te zorgen voor een tijdelijke overbrugging naar “break-even” of een vervolgronde. De hoogte van de leningen varieert tussen de €50.000 en €2 miljoen. Voor grotere financieringsbedragen zullen de ROM’s gaan samenwerken met InvestNL. Waar mogelijk zal er zoveel mogelijk samen worden opgetrokken met private investeerders.

De komende periode gaan de ROM’s uitgebreid communiceren over de criteria, rente en looptijd van de leningen en de aanvraagprocedure.

“Als regionale ontwikkelingsmaatschappijen werken we dagelijks met honderden innovatieve bedrijven. De Coronacrisis heeft een enorme impact op deze bedrijven. En we maken ons oprecht zorgen dat hiermee het toekomstig verdienvermogen van Nederland ernstig wordt geschaad. We zijn dan ook zeer verheugd dat het kabinet een substantieel bedrag uittrekt om juist deze bedrijven door deze crisis heen te helpen”, aldus Rinke Zonneveld (directeur InnovationQuarter) namens de gezamenlijke ROM’s. “We zien het als een grote verantwoordelijkheid om namens het Rijk er voor zorg te dragen dat deze €100 miljoen bij de juiste bedrijven terechtkomt”.

[1] Er zal worden gezorgd dat ook in de provincies die nog geen ROM hebben (Noord-Holland en Utrecht) deze leningen beschikbaar komen voor innovatieve bedrijven.

De ROM’s waren in 2017 betrokken bij bijna de helft (48%) van de Venture Capital-investeringen in Nederland en bij 40% van de groeikapitaalfinancieringen. Ook wisten de ROM’s maar liefst 130 buitenlandse bedrijven naar Nederland aan te trekken met als gevolg meer dan 4.000 nieuwe en behouden arbeidsplaatsen. Zij realiseerden gezamenlijk meer dan 350 innovatieprojecten met meer dan 1.000 ondernemers. Daarmee waren de ROM’s ook in 2017 met recht dé groeimotor van de regionale economie.

ROM’s goed voor helft Venture Capital-investeringen

De regionale ontwikkelingsmaatschappijen spelen een vooraanstaande rol bij het investeren in snelgroeiende innovatieve bedrijven. Afgelopen jaar investeerden de ROM’s vanuit hun eigen fondsen in 96 startups, scale-ups en innovatieve mkb-bedrijven voor een bedrag van € 46,9 mln. Vanuit hun overige fondsen in beheer verstrekten ze daarnaast financiering aan ruim 70 bedrijven. Het gaat hier in de meeste gevallen om vroege fase financiering voor nog jonge bedrijven.

Over de periode 2012-2016 kreeg maar liefst 56% van de bedrijven die Venture Capital (risicokapitaal) wisten op te halen hun investering mede van een ROM. In 2017 ging dit om nagenoeg de helft (48%) van de bedrijven. Daar waar er bij Venture Capital-investeringen sprake is van een lichte daling ten opzichte van het meerjarig gemiddelde is er bij investeringen in groeikapitaal juist sprake van een sterke stijging. Over de periode 2012-2016 was het belang van de ROM’s 27%, terwijl in 2017 40% van de bedrijven hun groeikapitaal ophaalden mede via een ROM. De ROM’s hebben in totaal meer dan € 1 miljard aan investeringsfondsen in beheer, en vormen daarmee met afstand de meest actieve investeerders van Nederland.

Meer buitenlandse bedrijven leidt tot banengroei en nieuwe investeringen

Afgelopen jaar wisten de ROM’s maar liefst 130 buitenlandse bedrijven naar Nederland aan te trekken of hier te laten uitbreiden. In enkele gevallen gaat het ook om het behoud van buitenlandse bedrijven die het voornemen hadden hun Nederlandse vestiging te sluiten of te verplaatsen. De ROM’s werken hiertoe intensief samen met de NFIA (Netherlands Foreign Investment Agency) in het “Invest in Holland”-netwerk. De aangetrokken buitenlandse bedrijven verwachten de komende drie jaar maar liefst € 589 mln. in Nederland te investeren en 4.258 arbeidsplaatsen te creëren.

Aanjager van innovatie en ontwikkeling voor het mkb

Het innovatief mkb helpen bij hun innovaties is één van de kernactiviteiten van de ROM’s. Afgelopen jaar hebben de ROM’s gezamenlijk met meer dan 1.000 innovatieve mkb-bedrijven gewerkt aan 354 innovatieprojecten met een financiële omvang van € 136 mln.

Naast individuele ondersteuning gaat het hierbij vooral om het vormen van consortia van bedrijven om gezamenlijk te werken aan innovatieve oplossingen op het gebied van onder meer gezondheid, duurzaamheid en veiligheid. Ook werken de ROM’s aan het realiseren van open innovatie faciliteiten, zoals Smart Industry Fieldlabs. Op deze wijze versterken de ROM’s dynamische ecosystemen in hun regio’s en vergroten hun economische en maatschappelijke impact.

Over de regionale ontwikkelingsmaatschappijen

In Nederland zijn vijf volwaardige regionale ontwikkelingsmaatschappijen actief. De NOM voor de drie Noordelijke provincies, OostNL voor Overijssel en Gelderland, het LIOF voor Limburg, de BOM voor Brabant en InnovationQuarter voor Zuid-Holland. Zij zijn privaatrechtelijk georganiseerd en hebben het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en hun provincies als aandeelhouders en financiers, waarbij enkele ROM’s ook regio’s, steden en universiteiten als aandeelhouder hebben.

De ROM’s zijn actief als investeerder in bedrijven via hun eigen fondsen en fondsen in beheer, zijn verantwoordelijk voor het aantrekken van buitenlandse bedrijven naar hun regio, stimuleren innovatie bij het mkb en versterken het ecosysteem in hun regio door het aanjagen van samenwerkingsverbanden tussen ondernemers, kennisinstellingen en overheden. De meeste ROM’s zijn inmiddels ook actief op het gebied van internationalisering en handelsbevordering.

Juist door de combinatie van deze taken zijn de ROM’s méér dan een verbinder en aanjager, méér dan een acquisitieorganisatie en méér dan een investeerder. Bij de ROM’s werkten ultimo 2017 315 fte.